Δραστηριότητες για την οργάνωση ενός μαθητή στο σχολείο (πέρασμα μέσης γραμμής)

Επιμέλεια / Μετάφραση: Τρόπιος Ανδρόνικος, Εργοθεραπευτής, Επιστημονικός συνεργάτης Κιβωτού Εξέλιξης

     Παλαιότερα τα παιδιά που πήγαιναν στα νηπιαγωγεία ζωγράφιζαν, χρωμάτιζαν, έτρεχαν  στα διαλλείματα εν αντιθέσει με τα σημερινά παιδιά όπου οι απαιτήσεις έχουν διαφοροποιηθεί  και έτσι είναι πλέον υποχρεωμένα να μαθαίνουν να γράφουν και να διαβάζουν. Πρέπει να κάθονται ακίνητα στα καρεκλάκια τους και να διδάσκονται τις πρώτες μαθησιακές έννοιες. Ακόμη και η προσχολική εκπαίδευση εστιάζει περισσότερο στην μάθηση και πολλοί παιδικοί σταθμοί διαμορφώνουν εκπαιδευτικά προγράμματα με μαθήματα που διδάσκονται στο νηπιαγωγείο ή την πρώτη δημοτικού. Μπορεί αυτή η πίεση για υψηλότερους μαθησιακούς στόχους να ακούγεται θεωρητικά σωστή, όμως τα παιδιά ενδέχεται να αποπροσανατολιστούν ή να επηρεαστεί αρνητικά η μαθησιακή ικανότητά τους, καθώς πιέζονται να αναπτυχθούν υπερβολικά γρήγορα. Σε πολλές περιπτώσεις, τόσο ο κινητικός σχεδιασμός (τρέξιμο, άλμα, χοροπήδημα) ενός παιδιού, όσο και η ανταπόκριση του σε ακουστικά ερεθίσματα (να ακούει τον δάσκαλο, να συγκρατεί γράμματα και ήχους) ή αισθητηριακά ερεθίσματα (συμπεριφορά, εστίαση, προσοχή), όπως επίσης και οι οργανωτικές δεξιότητες που χρησιμοποιεί για τα μαθηματικά, να επηρεάζονται αρνητικά καθώς δεν αφήνουμε στα παιδιά μας αρκετό χρόνο για να περάσουν από τις καθοριστικές φάσεις ανάπτυξης που βοηθούν την συνεργασία μεταξύ του δεξιού και του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου.

Για παράδειγμα, ένα παιδί με προβλήματα ακουστικής επεξεργασίας, που γονείς του δεν καταλαβαίνουν γιατί δεν συγκρατεί τις πληροφορίες που προσλαμβάνει στην τάξη και ενώ καταβάλλει το ίδιο σκληρή προσπάθεια να επεξεργαστεί τα ακουστικά ερεθίσματα, όπως τις οδηγίες και υποδείξεις του δασκάλου ή τις εργασίες για το σπίτι και γενικότερα παρουσιάζει δυσκολίες στην κατανόηση και τον γραπτό λόγο.

Πολλοί είναι  οι γονείς που αντιμετωπίζουν τέτοια θέματα  που δεν ξέρουν που να απευθυνθούν ή το πως να βοηθήσουν τα παιδιά τους. Η λύση όμως βρίσκεται σε δραστηριότητες που βασίζονται στο παιχνίδι και στην κίνηση, οι οποίες λείπουν από το σχολείο στην εποχή μας. Γι αυτό θα πρέπει να βρούμε τους σωστούς τρόπους εκμάθησης για τα παιδιά και να μην τους εφαρμόζουμε μόνο στη τάξη, αλλά να προσαρμόσουμε τις τεχνικές της εκπαίδευσης στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε παιδιού. Αυτό που πετυχαίνει σε έναν μαθητή πιθανόν να μην πετύχει με κάποιον άλλο, ειδικά σε αυτούς με ΔΕΠ-Υ, Αυτισμό, Διαταραχές Αισθητηριακής Επεξεργασίας και γενικότερες Μαθησιακές.

Η Μέση Γραμμή – Δεξί και Αριστερό Ημισφαίριο του Εγκεφάλου.

Ένα παιδί με τις προαναφερόμενες δυσκολίες  πρέπει να ξεκινήσει από την αρχή, πριν αρχίσει να δουλεύει με υψηλότερες εκπαιδευτικές έννοιες, όπως το διάβασμα, τη κατανόηση, τη γραφή και τα μαθηματικά. Το πρώτο βήμα είναι να βοηθηθεί με ασκήσεις δόμησης του εγκεφάλου ή στοχευόμενες κινητικές δραστηριότητες για την ενεργοποίηση του δεξιού και αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου. Συχνά οι γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά τους έχουν αθλητικό τύπο ή αναρωτιούνται γιατί τα υπερκινητικά παιδιά, που βρίσκονται διαρκώς σε κίνηση, δεν είναι καλύτεροι μαθητές. Όμως το πιο σημαντικό είναι η χρήση ορισμένων ειδικών τύπων κίνησης, που συνδέουν το σώμα με τον εγκέφαλο. Αυτό ονομάζεται πέρασμα της μέσης γραμμής.

Ας θυμηθούμε λοιπόν ότι το σώμα μας διαιρείται σε αριστερό – δεξί, πάνω – κάτω και εμπρός – πίσω. Πρέπει να βοηθήσουμε τα παιδιά να λάβουν μέρος σε δραστηριότητες που θα στοχεύουν άμεσα σε κάθε μια από αυτές τις περιοχές. Σε αυτό το άρθρο θα εστιάσουμε σε ασκήσεις που θα βοηθήσουν στην βελτίωση της αριστερής και δεξιάς πλευράς του σώματος. Σκεφτείτε ότι το σώμα κόβεται στη μέση από την κορυφή του κεφαλιού μέχρι το κάτω μέρος του κορμού, σαν πορτοκάλι. Ο στόχος είναι να περάσουν τόσο τα χέρια, όσο και τα πόδια του παιδιού από αυτή την νοητή μέση γραμμή που χωρίζει το σώμα σε αριστερό και δεξιό.

Δραστηριότητες για το Πέρασμα της Μέσης Γραμμής – Δεξιά προς Αριστερά.

Ακολουθούν μερικές δραστηριότητες που μπορούν να εφαρμοστούν στο σπίτι.  Ίσως  φανούν πολύ εύκολες και απλές, αλλά το αποτέλεσμα θα δείξει  πόσο πολλά παιδιά δε μπορούν να εκτελέσουν αυτές τις κινητικές ασκήσεις. Ίσως χρειαστεί να αδειάσει λίγο ο  χώρος στο σπίτι, αλλά γενικά δεν χρειάζεται πολύς χώρος σε πρώτη φάση. Μπορεί να γίνουν αυτές οι ασκήσεις όλο τον χρόνο, ακόμη και τους χειμερινούς μήνες. Θα πρέπει να ακολουθήσουν 10 επαναλήψεις κάθε άσκησης, εναλλάσσοντας πόδια και χέρια, για 20 λεπτά κάθε μέρα.

Αγκώνας στο Γόνατο.

Σε αυτή την άσκηση, το παιδί πρέπει να σταθεί με τα πόδια ενωμένα και να αγγίξει με τον δεξί αγκώνα το αριστερό του γόνατο και στη συνέχεια με τον αριστερό αγκώνα το δεξί γόνατο. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί περνάει τη νοητή μέση γραμμή του σώματος. Η κίνηση πρέπει να γίνεται αργά και με ακρίβεια, τα παιδιά δεν πρέπει να την κάνουν πολύ γρήγορα ή πολύ χαλαρά.

Λάθη και τι πρέπει να προσέξετε!!! Αν το παιδί  έχει την τάση να τοποθετεί τον δεξί αγκώνα του στο δεξί γόνατο, αυτό είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι, καθώς σημαίνει ότι κάνει μεγάλη προσπάθεια για να περάσει το ένα μέρος του σώματος πάνω από το άλλο, και αυτό μπορεί να είναι η αιτία που το δεξί και το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου του δεν συνεργάζονται. Αν δεν μπορεί να περάσει τη μέση γραμμή, θα πρέπει να το βοηθηθεί σωματικά να τοποθετήσει τον αριστερό αγκώνα στο δεξί γόνατο και αντίστροφα. Παιδιά με χαμηλό μυϊκό τόνο, συντονισμό και ισορροπία μπορεί επίσης να δυσκολευτούν με αυτή την δραστηριότητα, και ίσως χρειαστεί να τα βοηθήσετε αρχικά μέχρι να αυξήσουν την δύναμή τους.

Ώμος στον Ώμο.

Αυτή η δραστηριότητα αφορά τα χέρια και όχι τα πόδια. Ζητείτε από το παιδί να σταθεί με τα πόδια ανοικτά στο πλάτος των ώμων και να περάσει το δεξί χέρι στον αριστερό ώμο και αντίστροφα. Με βοήθεια το παιδί να ακουμπήσει με την δεξιά παλάμη τον αριστερό ώμο και αντίστροφα. Η κίνηση πρέπει να γίνει αργά και με ακρίβεια.

Λάθη και τι πρέπει να προσέξετε!!! Αν το δεξί χέρι του παιδιού  δεν φτάνει στον αριστερό ώμο (ίσως φτάνει μέχρι τη μέση μόνο), δεν περνάει τη μέση γραμμή και δεν θα επωφεληθεί πλήρως από την άσκηση. Μπορεί επίσης  το παιδί να κινείται υπερβολικά προς τα πίσω ή να ξεπερνάει κατά πολύ τη μέση γραμμή. Αυτό επίσης το εμποδίζει να επωφεληθεί πλήρως από την άσκηση.

Κλωτσιές

Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Τα μικρότερα και πιο κοντά παιδιά μπορούν να αρχίσουν με τις επικύψεις, πριν κάνουν τις εκτάσεις ποδιών. Αν το πάτωμά  έχει πλακάκια ή μια τετράγωνη επιφάνεια, τότε  το παιδί πρέπει να δεχτεί βοήθεια ώστε να σταθεί με τα πόδια ανοικτά στο πλάτος των ώμων σε αυτό τον περιορισμένο χώρο. Ακόμη ζητείται από το παιδί να βάλει τα χέρια στους γοφούς και να εκτείνει το αριστερό του πόδι ως την δεξιά μεριά του σώματος, περνώντας τη μέση γραμμή. Στη συνέχεια  να δοκιμάσει με το άλλο πόδι ως την άλλη μεριά του σώματος. Με  βοήθεια το παιδί να κάνει αργές και ακριβείς κινήσεις, για να επωφεληθεί πλήρως από την άσκηση.

Λάθη και τι πρέπει να προσέξετε!!! Αν το παιδί  αγωνίζεται να κρατήσει την ισορροπία του, θα πρέπει να βοηθηθεί κρατώντας το από τη μέση για να μην πέσει. Αν το παιδί δεν μπορεί να παραμείνει μέσα στο τετράγωνο του, θα πρέπει να του  γίνει υπενθύμιση να μείνει στην περιοχή που του έχει οριστεί. Προσοχή να παραμείνουν ίσιοι οι ώμοι του και να μην περνά όλο το σώμα του στην άλλη μεριά. Μόνο το πόδια του πρέπει να περνούν τη μέση γραμμή.

Επικύψεις.

Ζητείται από το παιδί να σταθεί με τα πόδια ανοικτά στο πλάτος των ώμων και να ακουμπήσει με το δεξί χέρι τα δάκτυλα του αριστερού ποδιού, πριν επαναφέρει το σώμα του σε όρθια θέση. Συνεχίζει την άσκηση εναλλάσσοντας πόδια και χέρια. Βεβαιώνεται ότι περνούν τη μέση γραμμή αργά και με ακρίβεια.

Λάθη και τι πρέπει να προσέξετε!!! Ίσως το παιδί δυσκολεύεται να ακουμπήσει τα δάχτυλα του ποδιού γιατί δεν είναι αρκετά εύκαμπτο. Δεν πειράζει αν δεν φτάνει εντελώς μέχρι τα δάχτυλά του, όμως είναι σημαντικό να ολοκληρώσει την άσκηση όσο καλύτερα γίνεται, ακουμπώντας τους αστραγάλους του. Είναι σημαντικό να φτάσει όσο πιο μακριά μπορεί για να ολοκληρώσει την άσκηση.Αυτές είναι τρεις απλές ασκήσεις, που μπορεί να κάνει ο κάθε γονέας με το παιδί του στο σπίτι. Είναι εκπληκτικό πόσο αυτές οι δραστηριότητες, που μας φαίνονται πάρα πολύ εύκολες, μπορούν να βοηθήσουν το παιδί  να προσηλώνεται, να παρακολουθεί και να μαθαίνει καλύτερα στην τάξη. Παιδιά που τους ζητήθηκαν να κάνουν μερικές από αυτές τις ασκήσεις και κάποιες άλλες δραστηριότητες επικεντρωμένες στο παιχνίδι, οι γονείς και οι δάσκαλοί τους είδαν αξιοσημείωτες διαφορές. «Μόλις αρχίζουν το κινητικό του πρόγραμμα, παρατηρούμε ευθύς εξ αρχής σημαντική βελτίωση. Οι δάσκαλοι συχνά  αναφέρουν πόσο ριζική είναι η βελτίωση στην τάξη, αναφερόμενοι στη μείωση της ανάγκης για διαρκή επανάληψη των οδηγιών που τους δίνονται και στην γενικότερη αύξηση της ακρίβειας στην ανάγνωση. Η συμπεριφορά τους στο σπίτι άλλαξε επίσης εντυπωσιακά. Οι αντιπαραθέσεις μειώνονται και φάνηκε πως θυμούνται με μεγαλύτερη ακρίβεια πράγματα για τα οποία αδιαφορούσαν προηγουμένως». Γονείς αναφέρουν  πως  μετά τις ασκήσεις που εφαρμόζονται στα παιδιά οι αθλητικές τους επιδόσεις βελτιώθηκαν, όπως επίσης και οι σχέσεις τους με τον προπονητή και τους συναθλητές τους όταν αυτά αθλούνται. Τα παιδιά πλέον  είναι ικανά να συγκρατούν τις πληροφορίες και έτοιμα για πιο προχωρημένες εκπαιδευτικές έννοιες.  Σας υπενθυμίζουμε απλώς ότι αυτές δεν πρέπει να είναι οι μόνες δραστηριότητες στις οποίες θα πρέπει να συμμετέχει το παιδί. Η ενεργητική ενασχόληση με το ποδόσφαιρο, τον χορό, το καράτε, και το παιχνίδι στην παιδική χαρά, θα τα βοηθήσει να κτίσουν τους βασικούς μυς που χρειάζονται για την προσοχή και την προσήλωση.

Μετάφραση: Integrated Learning Strategies