Γιατί τα παιδιά των νέων χρόνων είναι και πιο αδύναμα σωματικά;

Επιμέλεια / Μετάφραση: Τρόπιος Ανδρόνικος, Εργοθεραπευτής, Επιστημονικός συνεργάτης Κιβωτού Εξέλιξης

Τα Κινητά τηλέφωνα, οι υπολογιστές,τα βιντεοπαιχνίδια,τα iPads και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές μας διευκολύνουν πλέον να επικοινωνούμε με όλο τον κόσμο και βοηθά τα παιδιά μας να κρατήσουν επαφή με ξαδέρφια, φίλους και συμμαθητές. Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί τόσο πολύ που τα iPad και άλλες συσκευές έχουν γίνει βασικά αντικείμενα ακόμη και στην τάξη μέσα.

Παρόλο που μερικές εφαρμογές μπορεί να μην είναι το καλύτερο ακαδημαϊκό εργαλείο για τα παιδιά, υπάρχουν πολλές εφαρμογές και εργαλεία μάθησης που συχνά χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί στις τάξεις  τους. Ακόμη και οι ‘παλιοί’ μαθαίνουμε πώς να στέλνουμε κείμενο, να  τραβάμε φωτογραφίες και να χρησιμοποιούμε το GPS στα τηλέφωνα μας. Τα παιδιά στη σημερινή εποχή μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν αυτές  τις συσκευές σε μικρότερες ηλικίες και συχνά είναι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι γονείς  για να αποσπάσουν τη προσοχή των παιδιών σε εστιατόρια και σε άλλους δημόσιους  χώρους. Aκόμη και τα 2χρονα παιδιά γνωρίζουν πως να βρούν ένα βίντεο στο κινητό τηλέφωνο.

Η τεχνολογία αλλάζει συνεχώς  και ενώ αυτές καθιστούν τη πληροφόρηση πιο προσιτή και χρήσιμη για τους μαθητές, εμείς οι ‘παλιοί’ έχουμε όντως  πλεονέκτημα έναντι αυτών των ανερχόμενων νέων εφαρμογών στο σχολείο;

Μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι οι νεαροί ενήλικες έχουν εκπληκτικά αδύναμη λαβή στα χέρια σε σχέση με τις παλαιότερες γενιές, κάτι που θα μπορεί να είναι αποτέλεσμα από τη χρήση ολοένα και περισσότερων των ηλεκτρονικών συσκευών και λιγότερης  χρήσης του μολυβιού.  Ορισμένοι μπορεί ακόμη και να υποστηρίξουν ότι τα ηλεκτρονικά εμποδίζουν την εκπαίδευση των μαθητών και δεν τους  βοηθούν  τόσο στο να προχωρήσουν επειδή δεν διαθέτουν ανεπτυγμένες λεπτές  κινητικές δεξιότητες που εξυπηρετούν τη γραφή, το πιάσιμο του μολυβιού  και την λειτουργία του εγκεφάλου.

Εάν οι Εργοθεραπευτές  βλέπουν ήδη σημάδια που υποδηλώνουν αδύναμη λαβή των χεριών σε ανθρώπους παλαιότερων γενιών, τι μπορούμε να περιμένουμε από τις νεότερες  γενιές και ίσως είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους βλέπουμε μαθησιακά ελλείμματα και αισθητηριακές δυσκολίες στη τάξη;

ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΛΟΓΩ ΑΔΥΝΑΜΗΣ ΛΑΒΗΣ ΧΕΡΙΩΝ.

Όταν τα παιδιά χαρακτηρίζονται από αδύναμη λαβή χεριών, οι απλές μαθησιακές εργασίες μπορούν να γίνουν δύσκολες, όπως  το κράτημα ενός μολυβιού, η προτίμηση του δεξιού ή του αριστερού χεριού (πλευρίωση), οι μειωμένες λεπτές κινητικές δεξιότητες, η ορθή γραφή των γραμμάτων και των αριθμών, τα φερμουάρ, η κόπωση κατά τη διάρκεια του γραψίματος και ο μειωμένος οπτικοκινητικός συντονισμός κατά την ανάγνωση.

Πλέον, οι χειρόγραφες σημειώσεις και τα γράμματα έχουν αντικατασταθεί από σύγχρονα τεχνολογικά μέσα.(laptop, email, ηλεκτρονικές συσκευές).

Ποια είναι λοιπόν η σπουδαιότητα της λαβής; Η ανάπτυξη της δύναμης των χεριών και των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων συνδέεται με κάτι παραπάνω από το γράψιμο και τη χρήση του μολυβιού. Οι ερευνητές έχουν επίσης βρει μια σχέση ανάμεσα στο τρόπο που ο εγκέφαλος μεταβαίνει από τη λειτουργία του δεξιού ημισφαιρίου (δημιουργίες, συναισθήματα) στη λειτουργία του αριστερού ημισφαιρίου (λογική, κριτική σκέψη).  Εάν ο εγκέφαλος αποτύχει να μεταβεί από το δεξί στο αριστερό ημισφαίριο, τα παιδιά γίνονται πιο συναισθηματικά χωρίς να χρησιμοποιούν τη λογική, καθώς μεγαλώνουν.  Αυτός είναι και ο λόγος για το οποίο πολλοί γονείς και δάσκαλοι παρατηρούν σήμερα περισσότερες δυσκολίες στη προσοχή στη τάξη, στην αισθητηριακή ολοκλήρωση,  τη ‘κατάρρευση’, το άγχος και τα συναισθηματικά προβλήματα.

Η ενίσχυση της λαβής του χεριού του παιδιού σας με δραστηριότητες λεπτού κινητικού συντονισμού και γραφής, μπορεί να ενισχύσουν ανώτερες  εγκεφαλικές δραστηριότητες του αριστερού ημισφαιρίου όπως είναι η οργάνωση, η ολοκλήρωση εργασιών, η απομνημόνευση γεγονότων, ο έλεγχος των συναισθημάτων, η ομιλία και η γλώσσα, η εξωλεκτική επικοινωνία και πολλά άλλα.

ΠΩΣ ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ Η ΛΑΒΗ ΤΟΥ ΜΟΛΥΒΙΟΥ

Τα ορόσημα για τη λαβή του μολυβιού και τις γραφοκινητικές δεξιότητες ξεκινούν όταν τα παιδιά είναι μωρά καθώς αρχίζουν να κατανοούν και να αναζητούν αντικείμενα. Τελικά, τα χέρια, τα δάχτυλα τους, οι καρποί και οι αγκώνες τους  γίνονται πιο δυνατοί καθώς πιάνουν μπάλες, σφίγγουν τα παιχνίδια και αρχίζουν να ζωγραφίζουν με μαρκαδόρους και κηρομπογιές. Αυτό συμβαίνει όταν αρχίζει να αναπτύσσεται η παλάμη του παιδιού.  Καθώς το παιδί μεγαλώνει, η παλαμιαία σύλληψη μπορεί αυτόματα να μετατραπεί σε σύλληψη με τα δάχτυλα για να γράφει και να κρατάει το μολύβι με το σωστό τρόπο.

Παρακάτω ακολουθεί η αναπτυξιακή εξέλιξη:

1)3-6 μήνες

• Πιάνει κουδουνίστρες, δάχτυλα, μικρά παιχνίδια.

• Αρχίζει να ‘χτυπάει’ παιχνίδια.

• Πιάνει αντικείμενα με όλο το χέρι του.

• Κρατά αντικείμενα με ολόκληρη τη γροθιά του.

Αναπτύσσει τη παλαμιαία σύλληψη.

2)6-8 μήνες

• Πιάνει μεγάλα αντικείμενα, όπως τουβλάκια.

• Παίρνει αντικείμενα και τα βάζει στο στόμα του.

• Αρχίζει να χρησιμοποιεί τον αντίχειρα.

Ανεπτυγμένη παλαμιαία σύλληψη.

3)8-10 μήνες

• Η παλαμιαία σύλληψη μετατρέπεται σε σύλληψη των δαχτύλων.

• Χρησιμοποιεί τον αντίχειρα και τα δάχτυλα για να πιάσει αντικείμενα.

• Συγκρούει αντικείμενα μεταξύ τους.

• Μεταφέρει αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο.

Η σύλληψη των δαχτύλων ξεκινά να αναπτύσσεται.

4)10-15 μήνες

• Παίρνει αντικείμενα με λίγη προσπάθεια.

• Αρχίζει να δείχνει προτίμηση για το ένα από τα δύο χέρια (πλευρίωση).

• Αρχίζει να σηκώνει και να χρησιμοποιεί πιρούνια και κουτάλια.

• Χρησιμοποιεί ολόκληρο το χέρι για να ζωγραφίσει με μαρκαδόρους ή κηρομπογιές.

Η παλαμιαία σύλληψη έχει αναπτυχθεί

Υπερισχύει η παλαμιαία σύλληψη

5)2-3 χρονών

• Χρησιμοποιεί όλα τα δάχτυλα για να πιάσει το εργαλείο γραφής, αλλά ο καρπός είναι γυρισμένος ώστε η παλάμη κοιτάζει προς τα κάτω στη σελίδα.

• Η κίνηση προέρχεται κυρίως από τον αγκώνα.

• Τα παιδιά ξεκινούν να αντιγράφουν μια οριζόντια, κάθετη και κυκλική γραμμή.

Πρηνισμού με έκταση δείκτη

6)3-4 χρονών

• Κρατά το μολύβι ή το στυλό με 4 δάχτυλα.

• Ξεκινά να σχηματίζεται ένα τόξο μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη.

• Η κίνηση έρχεται τώρα από το καρπό και τα δάχτυλα.

• Τα παιδιά ξεκινούν να ενώνουν τελείες προκειμένου να σχεδιάσουν μια εικόνα, σε ζιγκ-ζαγκ και γραμμές που τέμνονται.

Ανεπτυγμένη σύλληψη με 4 δάχτυλα.

7)4-6 χρονών

• Η λαβή γίνεται με 3 δάχτυλα και ο αντίχειρας, ο δείκτης και το μεσαίο δάχτυλο λειτουργούν μαζί.

• Τα παιδιά μπορούν να αντιγράψουν διαγώνιες γραμμές, τετράγωνα, σταυρούς και τρίγωνα.

• Τα παιδιά αρχίζουν να κινούν τα δάχτυλα τους πιο κοντά στη άκρη του μολυβιού για καλύτερη ακρίβεια.

Δυναμική τριποδική λαβή

Τετραποδική λαβή

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΛΑΒΗΣ

1. Έρπει. Δοκιμάστε να περνάει από εμπόδια, να κάνετε σκυταλοδρομία και άλλα παιχνίδια

2. Καροτσάκι. Το παιδί ακουμπά τις παλάμες του στο πάτωμα, ενώ εσείς ή κάποιο άλλο παιδί κρατάει τα πόδια του. Δείτε πόσο μακριά μπορεί να περπατήσει με τα πόδια του. Δοκιμάστε επίσης να κουβαλά πράγματα με καροτσάκι κήπου.

3. Yoga για παιδιά. Στάσεις όπως ο «κάτω σκύλος», το «τραπεζάκι» ή το “handstand” είναι πολύ καλές ασκήσεις κουβαλήματος βάρους για να δοκιμάσουν τα παιδιά.

4. Στο πάτωμα. Δοκιμάστε να παίξετε επιτραπέζια, ζωγραφική ή με διάφορα παιχνίδια, ενώ το παιδί είναι στο πάτωμα με την κοιλιά έτσι ώστε να κρατάει το βάρος του με τα χέρια

5. Στην κοιλίτσα. Είναι πολύ ωραία ενδυνάμωση χεριών για τα μωρά… Βάλτε τα με την κοιλιά. Παιχνιδάκια βοηθούν έτσι ώστε να γίνεται πιο διασκεδαστική.

6. Τουβλάκια. Βοηθούν στην ενδυνάμωση της σύλληψης. Τα μικρότερα σε μέγεθος είναι ιδανικά για μεγαλύτερα παιδιά, που έχουν αναπτυγμένες δεξιότητες. Ενώ τα μεγαλύτερα σε μέγεθος για τα μικρότερα

7. Βέλκρο. Το να τραβάει το παιδί ενάντια στην αντίσταση του βέλκρο είναι καλή άσκηση ενδυνάμωσης. Δοκιμάστε να κάνετε προσαρμογές σε βιβλία προσθέτοντας μικρές κάρτες με βέλκρο, να ανοίγει λωρίδες από βέλκρο ή άλλες διασκεδαστικές δραστηριότητες λεπτής κίνησης με αντικείμενα του σπιτιού.

8. Ενώνοντας μεγάλες χάντρες. Οι μεγάλες χάντρες που ενώνονται μαζί(snap beads) είναι εξαιρετικές για την ενίσχυση των μεγαλύτερων μυών του χεριού και αυτές σε μικρότερο μέγεθος κατάλληλες για την ενίσχυση της ακρίβειας των μυών.

9. Πλάστης ζύμης. Να πιάνει, να πιέζει και να ρολάρει με τον πλάστη είναι ωραία δραστηριότητα για να δυναμώσουν τα χέρια και τα δάκτυλα. Δοκιμάστε το σε πλαστελίνη, σε προστατευτικό συσκευασίας ή κατά τη διάρκειας της προετοιμασίας φαγητού.

10. Θεραπευτική πλαστελίνη. Αυτό το ελαστικό υλικό είναι πολύ καλό εργαλείο. Υπάρχουν πολύ τρόποι να την τραβήξεις να δουλέψουν τα χέρια ενάντια στην αντίσταση.

11. Παίζοντας με πλαστελίνη ή πηλό. Να ζουλάνε, να τσιμπάνε, να ρολάρουν, να πιέζουν. Όλα ιδανικά για δυναμώσουν οι μύες.

12. Σφουγγάρια. Ενισχύστε τα παιδιά να συμμετέχουν σε δουλειές(2) στο σπίτι, όπου πρέπει να στύψουν σφουγγάρια ή υγρά πανιά.

13. Αντι-στρες μπαλάκια. Προτρέψτε τα παιδιά σας να κάνουν αρκετές επαναλήψεις  πιέζοντας το μπαλάκι.

14. Απλικατέρ, νεροπίστολα, μπουκάλια με πίεση. Ζητήστε από το παιδί να ποτίσει τα φυτά με απλικατέρ ή βάλτε ένα στόχο για να τον πετύχει με το νεροπίστολο.

15. Αρμέγοντας την αγελάδα. Δεν έχετε αληθινή, το φανταστήκαμε. Μπορείτε να κάνετε την εξής δραστηριότητα: Γεμίστε ένα πλαστικό γάντι μιας χρήσης με νερό, αφού το έχετε τρυπήσει με μία βελόνα. Δέστε το στην ανοιχτή άκρη και ζητήστε από το παιδί να κάνει ότι αρμέγει την αγελάδα, με το να πιέζει το γάντι για να γεμίσει το ποτήρι.

16. Τσιμπιδάκια και λαβίδες. Χρησιμοποιήστε τις για πιάσει το παιδί μπάλες από βαμβάκι και άλλα υλικά ή να πιάνει κυβάκια για να φτιάξει έναν πύργο.

Πηγές: https://ilslearningcorner.com/2016-11-hand-grip-weak-hands-weak-body-why-kids-and-millennials-are-losing-their-grip/?fbclid=IwAR0kBePh-mB7vi9iZq3T7pmf-zm2W32gj8UlEScUJCW-w0lFhTCWNkGdgb4

http://www.proseggisi.gr/%CE%B5%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BC%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%87%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%85-35-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%B4%CF%81/?fbclid=IwAR02B96SLh5RlxE-hTtZSFvFetswFUiIpzwX2RIlEJ3Is61a0Zx2Gdj3KHI